Ile razy zdarzyło się Wam, że wypożyczaliście jakiś sprzęt i zażądano „w zastaw” dowód osobisty. Niestety choć coraz więcej osób ma świadomość, że taka praktyka jest niezgodna z prawem, nadal ona występuje. Jak przed nią się bronić ? A tak właściwie dlaczego zatrzymywanie dowodu osobistego na czas wypożyczenia sprzętu jest niewłaściwe?
Posiadanie dowodu osobistego
Musimy zacząć od kwestii podstawowej co to jest i czemu służy dowód osobisty ?
Dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym naszą tożsamość i obywatelstwo, na terenie państw członkowskich strefy Schengen. Ma więc funkcję identyfikującą. Pozwala również na identyfikacje w krajach UE.
Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 06.08.2016 r. o dowodach pełnoletni obywatel Rzeczypospolitej Polskiej zamieszkujący na jej terytorium jest obowiązany posiadać dowód osobisty. Tym samym powinniśmy nosić dowód osobisty przy sobie. Nie oznacza to, że leżąc na kanapie mamy trzymać dowód przy sobie, ale np. gdy opuszczamy miejsc miejsce zamieszkania i udajemy się do miejsc publicznie dostępnych lepiej wziąć go ze sobą. Pamiętać bowiem należy, że Policja, czy też Straż Miejska mają prawo do żądania od nas wylegitymowania się właśnie dowodem osobistym.
Od 4 marca 2019 r. są wydawane tzw. e-dowody. Są to dowody osobiste z warstwą elektroniczną. Wyglądają podobnie jak tradycyjne. Mają m.in. wbudowany chip, który działa podobnie jak karta płatnicza (przez przyłożenie do czytnika). Możliwe jest również używanie ich przez specjalnie zainstalowaną aplikację. Więcej informacji w tym zakresie znajdziesz: https://www.gov.pl/web/e-dowod.
Dowód osobisty możesz również mieć w aplikacji mObywatel, która pełni rolę “wirtualnego” portfela, w którym możesz mieć zdeponowany dowód osobisty.
Wypożyczenie sprzętu – dobrze, ale najpierw proszę zostawić dowód
Ilekroć pojawia się taka propozycja powinniśmy zdecydowanie się sprzeciwić. Brak jest podstaw prawnych do zatrzymywania dowodu „w zastaw” przez osoby prywatne. Podmioty, które zatrzymują bez podstawy prawnej dowód osobistej popełniają wykroczenie. Zagrożone jest ono karą grzywny, która może być wymierzona do kwoty 5.000,- zł. Jeśli chcemy zawrzeć jakąś umowę możemy przekazać dowód do wglądu kontrahentowi – w celu sprawdzenia podanych przez nas danych, spisania ewentualnie nr dokumentu. Niemniej powinniśmy obserwować, co z tym dowodem się dzieje. Dlaczego? Chronimy nasze dane osobowe, tak aby nie zostały wykorzystane przez osoby nieuprawnione do działań przestępczych polegających np. na zaciągnięciu zobowiązań na nasze imię i nazwisko. Odrobina ostrożności pozwoli uniknąć nam dalszych komplikacji prawnych. Sprawi również, że nie staniemy się łatwym celem dla oszustów.
Podsumowanie:
Praktyka zatrzymywania dowodu „w zastaw” np. na czas wypożyczenia sprzętu nie ma podstaw prawnych. Poza tym, takie działanie stanowi wykroczenie wskazane w art. 79 ustawy z dnia 06.08.2010 r. o dowodach osobistych. Gdy ktoś poprosi nas więc o zostawienie dowodu osobistego „w zastaw” zdecydowanie sprzeciwmy się. Poinformujmy, że taka praktyka może rodzić odpowiedzialność wykroczeniową i wiązać się z karą grzywny do 5.000,- zł.
Jeśli chcesz więcej informacji o dowodach osobistych:
https://obywatel.gov.pl/dokumenty-i-dane-osobowe
Treść przepisów:
art. 79 pkt 2) ustawy z dnia 06.08.2010 r. o dowodach osobistych
Kto zatrzymuje bez podstawy prawnej cudzy dowód osobisty, podlega karze ograniczenia wolności albo karze grzywny.
