Nazwa Kodeks karny skarbowy może sugerować powiązanie ze „skarbówką”. Jest to poniekąd słuszne skojarzenie.
Kodeks karny skarbowy
Kodeks karny skarbowy to ustawa z dnia 10.09.1999 r., która przewiduje odpowiedzialność karną za przestępstwa i wykroczenia skarbowe.
Jak sama nazwa wskazuje, przepisy te dotyczą Skarbu Państwa – a konkretnie należności państwowych takich jak: podatki, dotacje, subwencje.
Tym samym kodeks karny skarbowy jest ściśle powiązany z tzw. prawem finansowym. Ma bowiem za zadanie chronić finanse publiczne państwa.
Kodeks ma więc na celu karanie zachowań zmierzających do uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie należnością publicznoprawnych.
Należnością publicznoprawna w rozumieniu kodeksu jest należność państwowa lub samorządowa, Należnością państwową są podatki stanowiący dochód budżetu państwa, należności z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji lub należności celna. Należnościami samorządowymi są podatki stanowiące dochód jednostki samorządu terytorialnego (tzw. podatki lokalne) lub należności z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji.
Wykroczenia i przestępstwa skarbowe
Zgodnie z art. 53 § 2 i 3 kodeksu karnego skarbowego:
– przestępstwo skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności.
– wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.
W uproszeniu można powiedzieć, że wykroczenia skarbowe to mniejsze naruszenia przepisów prawa finansowego. Zasadniczo od przestępstw skarbowych rożni je wartość uszczuplonej należności publicznoprawnej. Granice te stanowi pięciokrotność wysokości minimalnego wynagrodzenia, która dla przykładu w styczniu 2020 r. wynosi 13.000,- zł.
Kary i środki karne
Kodeks karny skarbowy przewiduje kary grzywny, ograniczenia wolności, pozbawienia wolności.
Niemniej zasadniczo przepisy tego kodeksu preferują karanie finansowe w postaci grzywny.
Niezależnie od ww. kar lub w niektórych przypadkach zamiast można wymierzyć sprawcy tzw. środki karne.
Są nimi:
– dobrowolne poddanie się odpowiedzialności;
– przepadek przedmiotów;
– ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów;
– przepadek korzyści majątkowej;
– ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej;
– zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska;
– podanie wyroku do publicznej wiadomości;
– pozbawienie praw publicznych;
– środki związane z poddaniem sprawcy próbie: warunkowe umorzenie postępowania karnego, warunkowe zawieszenie wykonania kary, warunkowe zwolnienie.
Kodeks karny a kodeks karnoskarbowy
Kodeks karny skarbowy jest niezależną regulacja od kodeksy karnego. Wyjątkowo – jeśli sam kodeks karny skarbowy wprost to przewiduje możemy stosować przepisy kodeksu karnego.
Obie te regulacje łączy okoliczność, iż przewidują odpowiedzialność karną. Zarówno w przypadku skazania za przestępstwo jak przestępstwo skarbowe sprawca jest wpisywany do Krajowego Rejestru Karnego.
Podsumowanie
Kodeks karny skarbowy jest regulacja mająca na celu ochronę należności państwowych i samorządowych takich jak podatki, dotacje, subwencje.
Do odpowiedzialności za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe może zostać pociągnięta każda osoba zobowiązana do regulowania powyższych danin publicznych. Nie dotyczy wiec tylko przedsiębiorców, ale każdego człowieka zobowiązanego do płacenia podatków, rozliczenia dotacji, subwencji.
Kodeks karny skarbowy w większości przypadków preferuje karanie grzywną. Niezależnie od tego może zostać orzeczony środek karny np. w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej (czyli zwrotu odpowiedniej wartości podatku, dotacji, czy subwencji).
Prawomocne skazanie za przestępstwo karnoskarbowe podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Karnego.
