Czy brak zapłaty alimentów może być karalny? W jakich sytuacjach?
Obowiązek alimentacyjny musi być określony co do wysokości
W obecnym stanie prawnym konieczne jest, aby obowiązek alimentacyjny był określonym orzeczeniem sądowym albo ugodą zawartą przed sądem, lub ugodą zawartą przed innym organem albo inną umową co wysokości. Istotne jest więc, że musi istnieć dokument, z którego wynika wysokość alimentów.
Wysokość zaległości
Przestępstwo niealimentacji będzie miało miejsce, gdy łączna wysokość zaległości alimentacyjnych stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące.
Zatem jeśli zobowiązany do zapłaty alimentów nie płaci ich przez okres co najmniej trzech miesięcy, popełnia czyn zabroniony z art. 209 § 1 kodeksu karnego.
Aktualna treść – zmiana od 31.05.2017 r.
Art. 209 § 1 kodeksu karnego uległ zmianie z dniem 31.05.2017 r. W poprzednim brzmieniu przepis był bardziej niedookreślony i nawiązywał do „uporczywego” niewywiązywania się z obowiązków alimentacyjnych.
Kara
Przestępstwo niealimentacji zagrożone jest karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Jeżeli jednak sprawca tego czynu naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych może zostać skazany na grzywnę, kare ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Ściganie
Co do zasady przestępstwo niealimentacji jest ścigane na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego. Jednak kiedy pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów (z Funduszu Alimentacyjnego), ściganie przestępstwa określonego niealimentacji odbywa się z urzędu. Nie jest więc konieczny wniosek o ściganie.
Niepodleganie karze
Sprawca przestępstwa niealimentacji może uniknąć odpowiedzialności, jeżeli nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego, uiścił w całości zaległe alimenty.
Podsumowanie
Brak zapłaty alimentów przez co najmniej 3 miesiące (a także, gdy równowartość zaległości odpowiada wysokości 3 świadczeń) jest karalny. Co do zasady konieczny jest wniosek, aby ścigane było to przestępstwo. Istnieją pewne sytuacje (zapłata zaległości), które mogą spowodować, iż sprawca uniknie kary.
Treść przepisów:
Art. 209 § 1 kodeksu karnego
Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.