Są przypadki kiedy podejrzanemu/oskarżonemu przysługuje obrońca z urzędu.
Obrona obligatoryjna (konieczna)
Zasadniczo obrońca z urzędu przysługuje gdy obrona jest tzw. obligatoryjna czyli konieczna. Dotyczy to sytuacji gdy podejrzany/oskarżony:
– nie ukończył 18 lat;
– jest głuchy, niemy lub niewidomy;
– zachodzi uzasadniona wątpliwość, czy jego zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem nie była w czasie popełnienia tego czynu wyłączona lub w znacznym stopniu ograniczona;
– zachodzi uzasadniona wątpliwość, czy stan jego zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny.
Obrońca również jest konieczny dla oskarżonego w postępowaniu przed sądem okręgowym, gdy zarzucono mu zbrodnie.
W tych przypadkach sprawca musi mieć obrońcę. Jeżeli nie ma go z własnego wyboru, jest wyznaczany mu obrońca z urzędu.
Obrona ze względu na stan majątkowo – rodzinny
Możliwe jest również wyznaczenie obrońcy z urzędu ze względu na stan majątkowy. Należy w takiej sytuacji złożyć stosowny wniosek. W jego treści należy wskazać na takie okoliczności, które potwierdzają, że podejrzany/oskarżony nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. Trzeba więc wskazać jak wygląda nasza sytuacja rodzinna (ile osób mamy na utrzymaniu), jaki mamy majątek – a zwłaszcza długi. Dla udowodnienia tych kwestii dobrze jest dołączyć dokumenty potwierdzające nasze twierdzenia.
Wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu
Pismo składa się do Prezesa Sądu właściwego do rozpoznawania sprawy. Wniosek jest nieodpłatny.
Poniżej wzór wniosku do pobrania.
Treść przepisów:
Art. 78 § 1 kodeksu postępowania karnego:
Oskarżony, który nie ma obrońcy z wyboru, może żądać, aby mu wyznaczono obrońcę z urzędu, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. Podstawą odmowy wyznaczenia obrońcy z urzędu nie może być skorzystanie przez oskarżonego z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, o których mowa w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 2030 oraz z 2018 r. poz. 1467).
