Podejrzany, oskarżony, skazany – co to właściwie oznacza?

Słyszymy, że ktoś jest podejrzany/ oskarżony, a co to właściwe znaczy? Jakie są konsekwencje prawne takiego statusu w postępowaniu karnym?

Podejrzany – jest osoba, której przedstawiono zarzut popełnienia danego przestępstwa. Przedstawienie zarzutów odbywa się w trakcie postępowania przygotowawczego (I etap postępowania karnego). Przedstawienie zarzutów odbywa się jeżeli dane zebrane w trakcie postępowania dostatecznie uzasadniają popełnienie czynu zabronionego. Zarzuty może przedstawić Policja (w przypadku dochodzenia) lub Prokurator (śledztwo).

Oskarżony – osoba wobec, której został wniesiony akt oskarżenia. Taki status ma też osoba wobec, której wniesiono wniosek o skazanie przez przeprowadzenia rozprawy (w sytuacji uzgodnienia kary z Prokuratorem) lub wniosek o warunkowe umorzenie postępowania.

Jeżeli wniesiono akt oskarżenia przeciwko danej osobie, to oznacza, że przed sądem karnym będzie prowadzony proces, gdzie oskarżenie będzie starało się udowodnić winę i sprawstwo oskarżonego. Wymieniony zaś może się bronić.

Pamiętać należy, że zgodnie z art. 5 § 1 kodeksu postępowania karnego oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem.

Skazany – jeżeli sąd stwierdzi winę i sprawstwo oskarżonego i wymierzy mu karę/środek karny, taka osoba ma status skazanego. W zależności od orzeczonej kary ma określone prawa i obowiązki (szczegółowo określone w kodeksie karnym wykonawczym).

Warto zaznaczyć, że często, aby wykonywać dany zawód, wykonywać pewną działalność, pełnić funkcję stosowany jest przez ustawodawcę wymóg niekaralności tzn. brak wyroku skazującego daną osobę za jakiekolwiek przestępstwo.

Czasem wymóg niekaralności ograniczony jest np. do przestępstw umyślnych lub przestępstw określonego rodzaju.